Zonnegrafie & gaatjesfotografie in het noordpoolgebied
Taubanesentralen, Longyearbyen, belichtingstijd 2 maanden
Een grote Grote Burgemeester staart ons van buiten de ontbijtzaal in. Hij zit er al elke dag sinds we zijn aangekomen, door het glas te gluren naar onze heerlijke selectie brood, kaas, vlees en eieren. In bijna elk caféterras op aarde word je verwelkomd door duiven en mussen, maar niets van dat alles hier. Ik denk dat Spitsbergen de eerste plek op aarde is waar ik ben geweest en waar geen duiven zijn. Hier in hotel Polarrigg is iedereen blij om aan deze kant van het glas te zitten, deze meeuw ziet eruit alsof het menens is als je eenmaal buiten bent.
Hotel Polarrigg, belichtingstijd 1 dag.
Klaar voor vertrek
De ontbijtzaal stroomt vol met SeesNL deelnemers. Iedereen is opgewonden en klaar om te vertrekken, maar we moeten wachten tot de middag om te vertrekken. Sommige wetenschappers vertrekken vroeg zodat ze kunnen beginnen met de bouw van het laboratorium, dat op het schip Ortelius wordt ingericht als werkplek voor wetenschappers tijdens de Spitsbergen-expeditie. Een tijdelijk laboratorium dat na de reis zal worden afgebroken.
Om 15:00 uur wordt een taxi besteld om de bagage en de passagiers op te halen; wetenschappers, toeristen en twee gelukkige kunstenaars, ik en acteur/schrijver Ramsey Nasr. We voelen ons een beetje een buitenbeentje omdat we geen wetenschap in huis hebben. Maar tot nu toe is iedereen erg gastvrij en we maken op de een of andere manier deel uit van het team. Net als vroeger, toen een expeditie schrijvers en beeldend kunstenaars aan boord had om verslag uit te brengen. Het is een rol die ons goed past, daarvoor zijn we hier.
Ortelius mooi in de fjord
Het wachten begint, sommigen van ons gaan wandelen, winkelen, geo-cashen of in mijn geval ben ik op pad om nog een paar pin-hole camera's te verzamelen. Na een snelle ronde langs het mijnkarstation besluit ik een paar opnamen te maken van Super8 mm film vanaf die plek, omdat het hogerop is en de Ortelius er prachtig uitziet in de fjord. Tijdens de eerste dagen in Longyearbyen had ik al wat camera's verzameld die ik 2 maanden eerder had uitgezet. Ik ren naar het postkantoor om de eerste partij pin-hole camera's naar Nederland te sturen zodat ze kunnen worden opgeslagen voor verdere verwerking later. Het is beter om het risico van verlies te spreiden, dus dit is de eerste groep die naar huis wordt gestuurd.
Ortelius in de haven van Longyearbyen. Pinhole foto, belichtingstijd 15 seconden.
Eindelijk naar de haven
De taxi is er! Eindelijk kunnen we allemaal naar de haven en aan boord gaan van de zodiacs die ons naar de Ortelius zullen brengen. Vanuit de verschillende hotels en de camping in Longyearbyen komt iedereen aan op het platform en wacht op wat er gaat gebeuren. Maarten Loonen, de wetenschappelijke expeditieleider arriveert net als de vroege pioniers van een Nederlands poolstation in Kapp Lee, Edgeøya. Eric Flipse, Piet Oosterveld, Paul de Groot en Ko de Korte hebben in 1968/1969 een jaar lang een poolstation gebouwd en allerlei biologische gegevens verzameld. Nu zijn ze uitgenodigd om terug te keren naar de plek waar ze ooit verbleven. Helaas is Eric er niet meer bij, hij overleed in de jaren 1970.
Inscheping
Nadat alle bagage aan boord is, is het onze beurt. In kleine groepjes stappen we in de zodiacs en worden we naar het schip gebracht. Daar glijdt de zodiac naast een klein platform waar we op een trap worden geholpen die ons naar dek drie brengt waar we ons kunnen inschrijven bij de receptie. De tassen staan al in mijn kamer als ik binnenkom. Een geweldige kamer, een stuk luxer dan ik persoonlijk nodig heb, maar ik had om deze kamer gevraagd zodat ik meteen aan de slag kan met het maken van long exposure foto's vanuit mijn raam. Ik heb veel ruimte om aan mijn project te werken en de badkamer kan dienst doen als fotografische donkere kamer zodat ik nieuwe camera's kan maken terwijl we op het water zijn. Ik begin meteen met mijn experiment om zonlicht te schilderen.
Ortelius dek 5, belichtingstijd 7 dagen.
Uitvaren van de Isfjorden
Het schip vaart de Isfjorden uit, slaat linksaf de open oceaan op en we 'raken' een prachtige rollende deining die sommige mensen een beetje zeeziek maakt. Ik had geen idee hoe ik hierop zou reageren, want het is de eerste keer op zo'n schip op open zee. Gelukkig is er, afgezien van het 'dronken gevoel' terwijl ik niet gedronken heb, geen sprake van reisziekte, ik merk eigenlijk hoe leuk ik het vind.
Een levend, ademend zeedier
Het geluid van het Svalbard cruiseschip is iets dat bijdraagt aan de ervaring. Ik hou van het gekraak en gepiep om me heen als ik me op het dek en door de hallen en gangen beweeg. De mix van hout en metaal in combinatie met het constante zachte geknetter van de motor laten het klinken alsof het schip leeft. Een levend zeedier dat haar lading beschermt, een groep gretige wetenschappers die diep in haar buik liggen, heen en weer wiegend op het ritme van de arctische oceaan. Mijn eigen slaap is redelijk goed die nacht.
Een eenzame meeuw drijft naar het zuiden, zij aan zij met m/v Ortelius.
Ortelius dek 7, belichtingstijd 7 dagen.
Over de auteur
Udo Prinsen is beeldend kunstenaar met een achtergrond in film- en animatieontwerp. Hij nam deel aan de Sees NL expeditie naar Spitsbergen en Edgeøya, georganiseerd door Oceanwide Expeditions. Tijdens de reis heeft hij 'geschilderd met zonlicht' zoals hij op zijn website beschrijft en heeft hij analoge methoden van fotografie en film gebruikt om de culturele en historische aspecten van de expeditie vast te leggen. Prinsen is gefascineerd door deze techniek en droomt over het maken van een solargraphy verhalenboek van schepen over de hele wereld en heeft veel grootse plannen.
Over de beelden
Bij solargraphy kunnen zonnesporen direct worden opgenomen door een lensloze pin-hole camera en op lichtgevoelig papier worden 'geschreven'. De belichtingstijd kan maanden, jaren zijn. De afbeeldingen in dit project zijn enkele uren tot iets meer dan 2 maanden belicht.