Naam: Jan-van-gent, Engels: Northern Gannet (Pagodroma nivea)
Lengte: 80 tot 110 cm.
Gewicht: 2 tot 3,5 kg.
Locatie: Oostkust van noord Amerika tot aan de golf van Mexico. Steekt het noordelijke Arctische gebied over naar de westkust van Europa, tot aan de noordelijke kust van Afrika.
Beschermingsstatus: Niet bedreigd.
Dieet: Vis, inktvis.
Voorkomen: Wit, met bruine of zwarte vleugelpunten en een gelige kop. Zwarte vlek rond de blauwe ogen. Lange, blauw-grijze snavel die aan het einde licht gekromd is.
Hoe foerageren Jan-van-genten?
Jan-van-genten duiken met enorme snelheden tot wel 100 km per uur als een pijl in het water. Het lichaam is zo gebouwd, met een sterk borstbeen, dat het de impact met het water goed kan weerstaan.
Ze zijn in staat om hun prooien van wel 45 meter hoogte boven het wateroppervlak te zien, hoewel een hoogte van 10 tot 20 meter gebruikelijker is. Tijdens de duik gebruiken ze hun vleugels als roer om richting te bepalen, waarbij ze de vleugels op het laatste moment uitsteken, vlak voordat ze het water raken.
De grote snelheid kan de vogels tot wel 5 meter diep brengen. Ze kunnen onderwater nog zo’n 15 meter zwemmen om op prooi te jagen. De gevangen vissen worden onder water al ingeslikt, in plaats van dat de prooi mee naar het oppervlak genomen wordt om daar op te eten. Ze volgen ook vaak vissersschepen, net als meeuwen en stormvogels, om vis uit de netten te vissen of visafval te eten.
Zijn Jan-van-genten sociaal?
Jan-van-genten foerageren meestal samen.
Hoe snel vliegen Jan-van-genten?
Jan-van-genten vliegen tot wel 65 km per uur.
Hoe zijn de paarrituelen van de Jan-van-gent?
Van Jan-van-genten populaties is bekend dat ze wel honderden jaren kunnen terugkeren naar dezelfde broedplaatsen. De grootste kolonies bevatten tienduizenden nesten.
De oudste vogels keren als eerste terug naar de broedgebieden. De tijd van het broedseizoen is afhankelijk van de locatie. Op Bass Rock (een broedplek voor de Schotse kust) beginnen de vogels bijvoorbeeld al eind januari te broeden, terwijl die op IJsland pas rond maart of april.
Jan-van-genten worden op hun vierde jaar geslachtsrijp. Jonge vogels die zich bij de broedkolonie aansluiten bouwen aan de rand van de kolonie zelf een nest of nemen soms oudere nesten over, maar deze moeten ze vaak opgeven als een oudere vogel het nest opeist.
De nesten worden over het algemeen door de mannetjes gebouwd en gemaakt van zeewier en andere bouwmaterialen die op het water gevonden wordt. De nesten hebben een diameter van ongeveer 50 tot 70 centimeter en hebben het gehele seizoen onderhoud nodig vanwege erosie door de wind.
Gedurende het broedseizoen breken er vaak gevechten uit tussen vogels van hetzelfde geslacht. De gevechten tussen mannetjes kunnen bijzonder agressief zijn en resulteren in gebroken nekken en vleugels.
De vrouwtjes scheren over de kolonie wanneer ze op zoek zijn naar een geschikte partner. Mannetjes pronken door hun hoofd heen en weer te schudden. Paartjes blijven meestal jarenlang monogaam, zo mogelijk de rest van hun leven.
Er wordt slechts één ei gelegd, dat ongeveer 100 gram weegt. Wanneer het eerste ei verloren gaat, wordt er vaak een tweede gelegd. De incubatietijd bedraagt 6 tot 7 weken.
Eenmaal uitgekomen, wordt het kuiken gedurende 3 maanden met uitgebraakt voedsel gevoerd. Van volwassen vogels is bekend dat zij tot wel 320 km van hun broedplaats foerageren om voedsel voor hun kuikens te zoeken.
Na de ongeveer 3 maanden is het kuiken sterk genoeg om vanuit het nest zelfstandig naar het water te zweef-vliegen. Ze zijn vanaf nu op zichzelf en leven gescheiden van hun ouders.
Hun vetreserves moeten voldoende zijn om hen de komende 2 tot 3 weken in leven te houden, terwijl ze leren zelf voedsel te zoeken. Aanvankelijk zijn de kuikens bruin, het duurt het ongeveer drie jaar voordat de juveniele vogels in hun volledig witte veren krijgen.
Hoe lang leven Jan-van-genten?
Jan-van-genten leven tot wel 35 jaar.
Hoe groot is de wereldpopulatie Jan-van-genten?
Een ruwe schatting geeft aan dat de wereldpopulatie ergens tussen de 950,000 en 1,200,000 ligt.
Hebben Jan-van-genten natuurlijke vijanden?
Volwassen Jan-van-genten worden in zeldzame gevallen aangevallen door Amerikaanse zeearenden, zeearenden, haaien en zeehonden. Kuikens en eieren worden ook bedreigd, door meeuwen, raven, hermelijnen en vossen.
7 geweldige Jan-van-gent feiten
- De Jan-van-gent is het grootste lid van de Genten familie (Sulidae).
- Jan-van-genten scheiden een olieachtig vloeistof uit de talgklieren af, welke met de snavel over hun veren verspreid wordt, waardoor de veren waterafstotend worden.
- Jan-van-gent kunnen slecht lopen, ze kunnen beter van het water opstijgen dan van het land. Ze doen dit door krachtig met hun vleugels in de wind te klapperen om zo de nodige lift te produceren. Wanneer er op zee veel golven zijn kan dit echter grote problemen geven voor Jan-van-genten, waardoor ze daarom regelmatig op de stranden belanden.
- Jan-van-genten hebben kleine airbags onder hun huid die helpen om na een duik terug naar het wateroppervlak te komen.
- Jan-van-Gent vrouwtjes zijn tijdens de jacht veel kieskeuriger dan de mannetjes, zij hebben meer tijd nodig om hun foerageergebied te kiezen en duiken gemiddeld ook langer per duik maar ook dieper.
- Migrerende Jan-van-genten zijn tot ver in het zuiden van Ecuador gespot.
- De term "Jan-van-gent" heeft niets te maken met een persoon of de stad Gent. “Gent” komt vermoedelijk van het woord “gans”. Waar “Jan” echter vandaan komt is niet duidelijk.
