HDS03-24, reisverslag, Noord-Spitsbergen Explorer - Ijsberen, Groenlandse Walvissen & meer

Wat een prachtige dag om ons Arctische avontuur te beginnen, onbewolkte blauwe hemel, stralende zon en kalm water. Het Expeditieteam bracht de bagage aan boord en begroette iedereen toen ze de loopplank opliepen van ons mooie schip, M/V Hondius.

Terwijl alle passagiers en hun bagage gelukkig aan boord waren, begonnen Expeditieleider Jerry en de Chief Officer met de verplichte scheepsveiligheid. Tijdens de veiligheidsbriefing kregen we te zien hoe de reddingsvesten worden aangetrokken en werden de drijfpakken getoond die in alle hutten zijn opgeborgen voor gebruik in noodgevallen. Als onderdeel van de briefing klonk het alarm om het schip te verlaten en dus gingen we allemaal naar onze verzamelplaatsen, in de observatielounge (Station B) of het restaurant (Station A). Zodra iedereen was gearriveerd en zijn reddingsvest droeg, gingen we naar de opstapplaats voor de reddingsboten op Dek 6. Na deze briefing kregen we een briefing over de reddingsboten.

Na deze briefing kregen we een welkomstbriefing van onze Hotel Manager Albert en de Expeditieleider. Kapitein Arturo bracht een toast uit om de reis te beginnen, een echte kapiteinscocktail met prosecco en canapes. Het was te merken dat iedereen erg enthousiast was om aan de reis te beginnen! We hadden ons eerste diner aan boord, een heerlijk buffet verzorgd door chef-kok Ralf en zijn team. Na een dag reizen en veel belangrijke informatie gingen velen van ons naar bed om goed uitgerust te zijn voor onze eerste volle expeditiedag.

Op onze eerste dag van activiteiten in Spitsbergen werden we wakker toen we de ruige westkust van Spitsbergen naderden. Tijdens de nacht was er ondanks het slechte zicht goede vooruitgang geboekt en terwijl het ontbijt in het restaurant werd geserveerd, baande M/V Hondius zich een weg naar de noordelijke ingang van Smeerenburgfjorden.

De vroege ochtend was vooral gewijd aan verplichte briefings zoals ijsbeerveiligheid en Zodiac-operaties. Maar omdat onze expeditieleider Jerry geen enkele kans op een buitenactiviteit wilde missen, stapten we al snel voor het eerst in de Zodiac. De zeecondities waren ideaal voor een ochtendcruise en ondertussen was het zicht verbeterd en waren de wolken opgetrokken, waardoor we de grillige en puntige bergen konden zien waaraan dit eiland van de Svalbard archipel zijn naam te danken heeft.

Terwijl we langzaam de baai in voeren die Smereenburgbreen verborg, ontdekten we al snel growlers en bergy-bits in verschillende vormen en tinten, getint met blauw, turquoise en wit. Meerdere gletsjers en morenen strekten zich uit vanuit de vallei en vertelden ons een ver verhaal van de ijstijd van deze eilanden; aan de voet van die morenen vonden we zwermen Zwarte Zeekoeten, Eidereenden en zelfs een aanzienlijk aantal Koningseideren. De gletsjer was behoorlijk actief en kalefateerde regelmatig in de baai, waardoor kleine golven ontstonden en bros ijs in het water werd geloosd. Minder dan een uur na onze cruise zagen we een kleine groep Beluga's langs de voorkant van Smereenburgbreen zwemmen.

Beluga's, ook bekend als witte walvissen, zijn kuddeachtige zeezoogdieren die aangepast zijn aan het leven in de koude wateren van de Noordelijke IJszee. Ze zijn 3 tot 5 meter lang en zijn gemakkelijk te herkennen aan hun lichtwitte kleur en het ontbreken van een rugvin. Beluga's foerageren vaak in de buurt van gletsjeruiteinden waar calving-activiteiten het water en de sedimenten in beroering brengen, wat een goede gelegenheid biedt voor deze beweeglijke walvisachtigen om zich te voeden met schaaldieren en benthische ongewervelden. Wat een mooie ochtend om onze eerste dag te beginnen!

Terug aan boord werd de lunch geserveerd in het restaurant, gevolgd door een lekker kopje koffie en een korte ontspanningspauze. Om 15.00 uur werden we uitgenodigd om weer met de Zodiac op pad te gaan voor een tweede tocht langs de noordkust van Danskøya en naar de historische baai van Virgohamna. In de vroege namiddag was de wind wat aangetrokken, waardoor er wat deining in de fjord stond; niets moeilijks voor onze uitstekende gidsen die ons snel aan boord namen en naar ondieper en rustiger water dreven.

Virgohamna staat bekend als 'Svalbard`s Cape Canaveral'. Hoewel het aan het begin van de 17e eeuw door de Nederlanders werd gebruikt als walvisstation, won het aan het eind van de 18e eeuw aan belang toen de Zweedse ingenieur Salomon Andree besloot zijn eerste poging te wagen om de Noordpool te bereiken met behulp van een met waterstof gevulde ballon. De eerste mislukte poging werd gevolgd door een tweede in de zomer van 1897. Andree en twee andere expeditieleden stegen op vanaf Virgohamna en begonnen naar het noorden te vliegen, waarbij ze 82° breedtegraad passeerden. Helaas kon de ballon zijn hoogte niet vasthouden en na slechts 2 dagen stortten ze neer op het zee-ijs, vanwaar ze 2 maanden lang proviand naar boven sleepten om uiteindelijk op het afgelegen eiland Kvitøya te belanden. Het lot van de expeditie werd pas opgehelderd toen hun lichamen 33 jaar na hun vertrek uit Virgohamna werden gevonden door een Noors afdichtingsschip - foto's en dagboekaantekeningen leggen het trieste einde van de expeditie vast. Een dramatisch verhaal dat het heldentijdperk van de Arctische exploratie waardig is.

Vanochtend vroeg, op weg naar Texas Bar, zag het expeditieteam een ijsbeer aan wal. Het dier voedde zich een tijdje met een karkas toen het schip naderde en ging toen rusten. We besloten om ons plan te veranderen van een landing in een Zodiac cruise om te proberen de ijsbeer te zien rusten op de wal. Jerry maakte iedereen vroeg wakker met de aankondiging van de berenwaarneming - wat een opwindende manier om je dag te beginnen!

Terwijl we de Zodiacs inlaadden, werd een tweede ijsbeer gezien die het gebied van de slapende beer naderde. De nieuwkomer maakte de eerste beer wakker en ze begonnen met elkaar te praten en kwamen naar de kustlijn. Toen we dichterbij kwamen met de Zodiacs, realiseerden we ons dat er een karkas op het strand lag en ze begonnen allebei te eten. Het paar leek een moeder te zijn met een welp van het vorige seizoen. Het kleine jong was bijna helemaal volgroeid en was bijna even groot als zijn moeder. Beide beren aten vrolijk op het strand tijdens onze ontmoeting. Het jong maakte kleine grommende geluiden tijdens het eten, misschien een teken van een beer die blij is met zijn maaltijd. De beren aten een soort tandwalvis, maar in de Zodiacs was het moeilijk te zien wat er precies op het menu stond.

Toen we terugkeerden naar het schip was er wat speurwerk nodig om te bepalen wat voor soort walvis de beren op het strand aten. De meest verse die ze aten bleek een Witsnuitdolfijn te zijn.

Terwijl we koers zetten naar onze middaglanding, genoten we van een prachtige kalme zee. Marco gaf een lezing over zee-ijs, maar werd onderbroken door een brekende Dwergvinvis! Dwergvinvissen zijn niet de meest charismatische walvissoorten, maar deze had wel wat energie om te gebruiken! Hij sprong zo vaak uit het water dat de meeste mensen naar buiten konden om van ten minste één luchtshow te genieten. We bleven nog een paar kilometer bij de walvis terwijl hij reisde, want we gingen allebei dezelfde kant op.

We versnelden weer en gingen op weg naar Jotunkjeldene voor onze eerste landing van de reis. In de verte zag het expeditieteam rendieren tijdens hun verkenningspogingen en toen we aan land gingen, zagen we volop bewijs van hun aanwezigheid in de vorm van uitwerpselen over de hele heuvel. We landden in groepen om te wandelen en nadat we uit de Zodiacs waren gekomen en onze reddingsvesten hadden afgegeven, verzamelden we ons op de heuvel. Jotunkjeldene staat bekend om zijn interessante geologie en warmwaterbronnen. Elke wandeling ging langs de laagste warmwaterbron en onderweg genoten we van bloeiende toendraplanten. Prachtige uitzichten omringden ons terwijl we de rotsachtige hellingen beklommen. We zagen zelfs nog twee Dwergvinvissen in het water bij de landingsplaats, die druk bezig waren zich te voeden onder zwermen Noordse Sternen. Het was heerlijk om even de benen te strekken nadat we sinds ons vertrek uit Longyearbyen op de schepen en Zodiacs hadden gezeten. We werden opgewacht met een spetterende en koude Zodiac-tocht om terug te keren naar Hondius voor de avond, maar niets wat een warme douche en een diner niet konden verhelpen!

Na het diner naderden we het pakijs voor de volgende dag terwijl we noordwaarts stoomden. Om ongeveer 21.50 uur staken we de 80e breedtegraad over! Velen verzamelden zich op de brug om te kijken hoe de kaartschermen onze noordelijke positie aangaven. Het leek bijna op aftellen op oudejaarsavond.

We werden getrakteerd op een beetje uitslapen vanochtend na een paar dagen vroeg opstaan en het begin van de avonturen leek bijna gepland, want we begonnen net het zee-ijs op te stuiven toen we wakker werden. Het was meteen ornithologische actie vanaf het begin, met zwermen drieteenmeeuwen die voor het schip foerageerden en kleine hapjes van het ijs pikten terwijl we erdoorheen duwden. De omstandigheden waren uitstekend (hoewel een beetje koud!) met een geweldig zicht en echt weinig wind, dus na een versterkend ontbijt was het alle ogen op het ijs gericht terwijl we op zoek gingen naar wilde dieren.

De vogelaars pikten al snel de gezochte Ivoormeeuwen op tussen de drieteenmeeuwen. Hun harde kreten maakten ons meestal attent op hun aanwezigheid omdat ze bijna onzichtbaar waren tegen de witte sneeuw en het ijs. We genoten ook van fantastische uitzichten op Zwarte Zeekoeten, Kleine Alken, Brunnich's Zeekoeten en Grote Burgemeesteren terwijl ze zich voedden in het open water tussen de ijsbrokken en, nog verrassender, een kleine Sneeuwgors huppelde rond het achterdek, die zeker spijt had van zijn levenskeuzes hier, ver weg van land!

Het duurde niet lang voordat we naast het overvloedige vogelleven ook een paar zoogdieren zagen, met een aantal grote, dikke Baardrobben en een paar kleinere, schattige Ringelrobben. In dit thema begon de eerste lezing van de dag met Katlyn die vertelde over een aantal mogelijke zeezoogdieren die we zouden kunnen tegenkomen. Echter, in wat een lopende grap werd gedurende de dag, werd de lezing onderbroken door de roep van de brug van 'Ijsbeer' op het ijs. Niemand (vooral Katlyn niet!) vond de onderbreking erg, zodat we konden genieten van nog een geweldige waarneming van dit prachtige roofdier.

De beer bleek echter heel tevreden met zijn leven en heeft de hele tijd dat we daar waren liggen slapen op het ijs! Na de lunch lieten we de beer met tegenzin achter in zijn slaap en gingen we verder met onze reis door deze prachtige omgeving. De volgende lezing op het programma was Simon die vertelde over het vogelleven van Spitsbergen, en samenvatte wat we hier op het ijs en op het land hebben gezien en wat we tijdens de rest van deze reis zouden kunnen zien. Hierna was het terug naar het dek waar de zon verschillende dappere pogingen deed om door de wolken te breken, wat we vierden met meer Ivoormeeuwen en nog belangrijker (voor sommigen toch!) warme chocolademelk met rum en slagroom op de boeg - een prachtig moment in deze ongerepte en buitenaardse habitat.

Over dappere pogingen gesproken, Katlyn probeerde toen haar onderbroken lezing over zeezoogdieren af te maken, maar ook dit was gedoemd te mislukken toen er weer een schreeuw van de brug kwam, dit keer voor een prachtige Groenlandse Walvis aan bakboord. Deze zeldzame, indrukwekkende walvis stond bovenaan de lijst van veel mensen die deze reis als doel hadden en hoewel het zicht begon af te nemen, kregen we allemaal een schitterend uitzicht op deze enorme walvis toen hij vlak bij het schip opdook.

Een fantastisch einde van onze dag op het zee-ijs, met veel van onze grote doelen gevonden en een aantal uitstekende omstandigheden om deze ongelooflijke omgeving te ervaren - een fantastische en spannende dag van wildlife watching.

Hondius zeilde door de nacht naar de noordwestelijke kant van Spitsbergen en ging voor anker in de Hinlopen Straat voor onze ochtendverkenning van de Alkefjellet kliffen. Ondanks de aantrekkende wind was onze opwinding voor de Zodiac cruise langs deze prachtige vogelkliffen voelbaar. De dramatische dolerietkliffen van Alkefjellet rijzen 150 meter recht uit de zee op en krioelen van zeevogels zoals Brünnich's Zeekoeten en Zwarte Zeekoeten, wat een spectaculair gezicht oplevert.

Na het ontbijt waren de wind en de deining toegenomen. Het expeditieteam waagde zich met twee Zodiacs aan een tocht om de omstandigheden te beoordelen. Terwijl de golven tegen de loopplank sloegen, besloot expeditieleider Jerry dat het veiliger was om Hondius langs de vogelkliffen te varen. Terwijl kapitein Arthur de Hondius voorbij zeilde, genoten we van een adembenemend uitzicht op de geologie en duizenden vogels die op de kliffen zaten, waarbij we telescopen gebruikten om ze van dichtbij te bekijken, wat een grote glimlach op ons gezicht toverde.

Terwijl we onze reis voortzetten, zette de Hondius koers naar de volgende bestemming terwijl Laurence een verhelderende lezing gaf over gletsjerkunde. Hij legde uit dat Spitsbergen een natuurlijk laboratorium voor glaciologie is, met 59% van de archipel bedekt met ijs, met verschillende soorten gletsjers en ijskappen. We leerden dat het oudste ijs op aarde in Antarctica ligt, meer dan 2 miljoen jaar oud, terwijl het jongste ijs slechts 20 jaar oud is op Mount St. Luisterend naar de uitleg van Laurence over het smelten van het ijs, is de zeespiegel in 2100 met meer dan 50 meter gestegen. Het deed ons beseffen dat onze kleinkinderen het noordpoolgebied niet zullen ervaren zoals wij het nu zien en zich moeten aanpassen aan een nieuwe realiteit.

Voor de lunch bereidden chef-kok Ralf en zijn team in de kombuis een heerlijke maaltijd met voor elk wat wils. Terwijl we naar onze middagbestemming, Sorgfjorden, zeilden, stak de wind op en kwam er een beetje mist opzetten. Het expeditieteam scande ijverig de horizon op beren. Zodra het veilig was, kregen we groen licht om naar buiten te gaan voor onze middagactiviteiten, waaronder een gesplitste landing en Zodiac cruise.

Eolusneset, nog steeds bedekt met sneeuw, bood een prachtig uitzicht en historische bezienswaardigheden. We wandelden naar een uitkijkpost waar een hoog kruis staat, in 1855 opgericht door schipper C. Holmgren ter nagedachtenis aan gevallen walvisvaarders. In tegenstelling tot wat men vroeger dacht, hadden de graven in dit gebied niets te maken met een zeeslag in Sorgfjorden, maar waren ze een begraafplaats voor 17e en 18e eeuwse walvisvaarders. Deze fascinerende geschiedenis gaf een extra dimensie aan ons avontuur terwijl we het gebied verkenden.

Tijdens de Zodiac cruise leidden onze gidsen ons door Sorgfjorden, waar we ons verwonderden over de bergen en rendieren en Paarse Strandlopers langs de kustlijn zagen. Aan land, in de buurt van de walvisvaardersgraven, waren we blij een Poolvos te zien, nog in zijn wintervacht met een beetje van zijn zomervacht zichtbaar. Deze nieuwsgierige vos bekeek alle nieuwe bezoekers in zijn territorium en we hadden allemaal ontzag voor deze schat van de Poolvos.

De avond werd afgesloten met onze dagelijkse samenvatting, waarbij expeditieleider Jerry de plannen voor de volgende dag deelde. Marco gaf inzicht in de geologie van Alkefjellet en Meike besprak de levenscyclus van de Brünnich's Zeekoeten die op de kliffen broeden. Deze informatieve sessie rondde een dag vol ontdekkingen en kennis af.

We sloten de dag af met een heerlijk diner bereid door chef-kok Ralf en de legendarische chocoladetaart als dessert, klaar om lekker te gaan slapen na een dag vol avontuur, vol spanning uitkijkend naar wat morgen zou brengen.

Expeditieleider Jerry besloot om nog een dag op het zee-ijs uit te kijken naar Groenlandse Walvissen en ander wild. Het personeel was op de brug op een uur rota gedurende de nacht om te zien of ze konden worden gespot, maar het was een rustige nacht. Hoewel er geen wilde dieren op het ijs werden gezien, nam Joyce een duik in de diepten van de oceaan en presenteerde haar lezing over het leven op de diepe zeebodem. Hoewel het niet zichtbaar is vanaf het wateroppervlak, wemelt het op de oceaanbodem van het leven! Maar net als de twee dagen ervoor werd de lezing na 30 minuten onderbroken door een waarneming van wilde dieren. In dit geval een Poolvos! Natuurlijk waren we allemaal opgewonden, pakten we onze warme jassen en verrekijkers en gingen we naar buiten om de vos te zien. De vos liep zo mooi langs de rand van het zee-ijs, en omdat het water zo kalm was, was er een prachtige weerspiegeling te zien.

Terwijl we verder zochten naar wilde dieren, zagen we hier en daar zeehonden, zowel in het water als op ijsschotsen. Drieteenmeeuwen, Zeekoeten en Ivoormeeuwen werden ook de hele dag gespot. Daarna was het tijd voor de lunch, waarna het hotelteam ons trakteerde op heerlijk ijs! Daarna gaf Meike een boeiende lezing over de historische Nederlandse walvisvaart in Spitsbergen. Ze nam ons mee terug in de tijd en illustreerde hoe walvisvaarders te werk gingen en de barre, koude omstandigheden verdroegen. Door een kort fragment van haar documentaire over de laatste Nederlandse walvisvaarder op Antarctica te delen, gaf ze een persoonlijk en emotioneel kijkje in de geschiedenis van de Nederlandse walvisvaart.

De middag werd buiten op het dek doorgebracht, op zoek naar alles wat in onze buurt was. Simon zag zelfs een ongewone Dark Morphed Pomarine Skua!

Om 16.00 uur presenteerde een van onze gasten, Paul Wolff, een documentairemaker, een film in de collegezaal met prachtige beelden van wilde dieren uit heel Spitsbergen. Meteen daarna gingen de meesten van ons weer het dek op om er zeker van te zijn dat we geen wilde dieren misten die om ons heen liepen of zwommen. Net toen we begonnen te denken dat vandaag misschien niet de dag voor Groenlandse Walvissen zou zijn, zag een gast iets in het water. Eerst was het te ver weg om het te kunnen identificeren. Toen we dichterbij kwamen, was het duidelijk dat het een Groenlandse Walvis was. En het bleken er niet één, maar twee te zijn - een vrouwtje en een kalf! Ze werkten effectief samen in een manoeuvre die 'skimming' wordt genoemd, waarbij ze langs het oppervlak zwemmen met hun bek open om zoveel mogelijk krill te vangen. Ze zwemmen in tandem zodat de achterste alle krill vangt die de voorste mist - een zeer efficiënte strategie. Prachtige en intelligente reuzen aan het werk, echt bijzonder om te zien!

Nadat ze waren teruggedraaid naar het dikkere ijs, was het tijd om ze met rust te laten en tijd in te halen om naar onze volgende landingsplaats voor de volgende dag te gaan. We hadden een snelle recap waarbij Albert een klein praatje gaf over de trieste maar harde waarheid: informatie over de ontschepingsdag. Maar omdat we nog een hele dag activiteiten voor de boeg hadden, informeerde Jerry ons over de volgende dag, waarna het tijd was om warme kleren aan te trekken en naar buiten te gaan voor een Arctische BBQ! Omringd door prachtige fjorden maakten de BBQ en het swingen op de dansvloer een einde aan een onvergetelijke dag.

Vandaag was onze laatste dag en we gingen op weg om de 'tandlopers' van de Noordpool te ontmoeten - walrussen. We werden niet teleurgesteld en een vlotte Zodiac-rit bracht ons naar het strand van Poolepynten, vanwaar we heel rustig naar hun verblijfplaats liepen. Zowel mannelijke als vrouwelijke walrussen hebben slagtanden (waaraan ze hun bijnaam te danken hebben) en die van een mannetje kunnen wel 1 meter lang zijn en elk 5 kg wegen. Hoewel slagtanden kunnen worden gebruikt voor verdediging en vertoon, worden ze voornamelijk gebruikt om zichzelf op ijsschotsen te trekken - vooral na een smakelijke maaltijd van mosselen wanneer ze zich terugtrekken om te verteren. Walrussen zijn super sociale wezens die in grote groepen bij elkaar kruipen en door hun grootte en gewicht plus sterke sociale banden zijn ze niet bang om het op te nemen tegen ijsberen of orka's die dapper genoeg zijn om het tegen hen op te nemen.

We verdeelden ons in groepen van 40 zodat we de walrussen in kleine aantallen konden benaderen, anderen gingen eerst wandelen op de vlakke kustvlakte van Prins Karl Forland, genietend van het uitzicht op de westelijke bergen van Spitsbergen. Afgezien van een paar nieuwsgierige walrussen die ons vanuit het water bekeken, werden ze niet gestoord door onze aanwezigheid en bleven ze de hele ochtend slapen, scharrelen en bij elkaar kruipen.

In de middag vervolgden we onze 3 uur durende reis terug naar de relatieve beschaving van Isfjord. Toen we de fjord binnenkwamen, rezen de bergen in het noorden op, waaronder Tryghamma met de dramatische klif van Alkehornet. Net als Alkejellet is deze klif een toevluchtsoord voor broedende Brunnich's zeekoeten (Alke = Auk) en net als die klif wemelde het van de kreten en roepjes van vogels die zich begonnen te nestelen op de veilige richels. Eenmaal aan land werden we opnieuw overspoeld met ervaringen met wilde dieren - een Poolvos die werd lastiggevallen en verjaagd door een Arctische jager; nestelende Paarse Strandlopers en een enorme kudde rendieren waarvan sommige zo nieuwsgierig waren dat ze heel dicht bij onze gasten kwamen. Zodiac cruises vonden ook plaats waardoor we alternatieve uitzichten kregen op Alkehornet, en een paar papegaaiduikers op het water. Als afsluiting gingen een paar dappere mensen te water in een poolduik!

Terug aan boord namen we afscheid van de kapitein en proostten we op een ongelooflijk team - de bemanning, de brug en het expeditieteam en niet in de laatste plaats de gasten met hun enorme enthousiasme en energie voor zo'n succesvolle cruise. Ralph's kombuis voorzag ons van een uitstekende laatste maaltijd waarna we foto's downloadden, onze Muck boots inleverden, onze tassen inpakten en op weg gingen naar een laatste drankje in de bar om contactgegevens uit te wisselen met nieuwe vrienden.

We werden wakker met een ander tafereel dan de afgelopen dagen - de kolenpier in Longyearbyen waar we waren ingescheept! Nadat we onze bagage van het schip hadden gehaald, gingen de meesten van ons op weg naar het vliegveld, hoewel sommigen de kans kregen om Longyearbyen nog een laatste keer te verkennen. Sommige gelukkige gasten hadden besloten om op een andere reis te blijven en naar het zuiden en oosten te gaan om Spitsbergen te verkennen! Waar we ook heen gingen, we hadden allemaal prachtige herinneringen om mee naar huis te nemen...