OTL14-22, reisverslag, Oost-Groenland Scoresby Sund - Basiskamp

Vandaag is het zover! Ons langverwachte Arctische avontuur staat op het punt te beginnen (een paar jaar wachten voor sommigen van ons!). Ons verhaal begint in Akureyri, de op één na grootste stad van IJsland, waar we aan boord gaan van M/V Ortelius, het schip dat de komende acht dagen onze thuis zal zijn. Wat zullen we zien tijdens onze reis? We kunnen er in dit stadium alleen maar naar gissen, maar de glimlach op de gezichten van de gasten bij aankomst laat zien hoe opgewonden iedereen is.

Het is een prachtige dag langs de pier, er zijn walvissen gezien in de fjord en om 16.00 uur komen de gasten aan, klaar om aan boord te gaan voor onze epische reis. De expeditiemedewerkers wachten op de pier om ons te verwelkomen en begeleiden ons naar de receptie om in te checken. We hebben nu wat tijd om ons te installeren en ons te oriënteren aan boord van het schip, terwijl het brugteam voorbereidingen treft voor het vertrek van het schip van de pier. Als iedereen aan boord is, worden we naar de collegezaal geroepen om de eerste van onze verplichte briefings bij te wonen - een veiligheidsbriefing van de hoofdofficier Mickael en huisregels van de assistent-hotelmanager Stephen. Na de briefings nemen we deel aan een oefening om het schip te verlaten en verzamelen we ons op onze aangewezen verzamelplaatsen zodra het alarm afgaat. Iedereen trekt de reddingsvesten aan en we volgen Vladimir en Stephen naar de verzamelpunten in de buurt van de reddingsboten. Na de oefening zijn we klaar voor vertrek.

We wachten op het vertrek van een ander cruiseschip voordat het onze beurt is om de zeilen te hijsen en op avontuur te gaan. Na het diner stelt kapitein Per zich voor en heet iedereen welkom. Onze expeditieleider Jan heet ons welkom aan boord en we maken kennis met alle expeditiegidsen en het kajakteam. We heffen allemaal een glas van onze gekozen drank om het begin van de reis te vieren. Er staat ons een heerlijk dinerbuffet te wachten met een verscheidenheid aan gerechten bereid door chef-kok Heinz en zijn kombuis team, geserveerd door ons vriendelijke eetzaalpersoneel. Daarna hebben we wat vrije tijd om het schip te verkennen en over de dekken te zwerven.

Sommigen van ons genieten nog wat langer van de frisse en zeer winderige lucht op de buitendekken, anderen drinken een kopje thee of drinken wat in de bar, waar ze onze reisgenoten ontmoeten. De zon gaat onder in prachtige kleuren van roze tot oranje en aan de andere kant begint de maan op te komen. Die lijkt vanavond groot en rood. Voordat de meesten van ons zich terugtrekken in hun hut om te rusten, horen we de stem van Jan door de luidsprekers. We hebben noorderlicht - terwijl we de poolcirkel oversteken! Het licht danst magisch aan de avondhemel. Er is nog steeds wat licht aan de horizon en we kunnen niet stoppen met kijken. Wat een geweldige timing en wat een prachtig begin van onze cruise.

We worden wakker met een prachtige dag met zon maar nog steeds veel mist. We steken de Straat van Denemarken over richting Groenland en de zee is kalm. We hopen walvissen te zien maar de mist maakt het erg moeilijk. Meteen na het ontbijt halen we de rubberen laarzen op die we de hele reis zullen houden voor onze zodiac cruises en landingen. Vlak voordat we naar de AECO-bijeenkomst gaan, kondigt Jan aan dat er walvisslagen voor ons zijn en we zien een Noordelijke tuimelaar, een Gewone Vinvis vlak voor de boeg oversteken en een Bultrug opduiken. Verderop bespeuren we nog meer klappen als we door een onderzeese berg varen, maar ze zijn te ver weg om de soort te kunnen identificeren.

Dan is het tijd voor alle verplichte vergaderingen: AECO, ijsbeerveiligheid en zodiac-operaties, en voor degenen die willen kajakken, hebben Zet en David ook een korte briefing gegeven. Het kost ons de rest van de ochtend om ze allemaal door te nemen.

Na een heerlijke lunch hebben we de mogelijkheid om twee simultane fotografielezingen bij te wonen, een in het Duits door Katja en een in het Engels door Werner. Later volgen we twee gelijktijdige lezingen over walvissen, een in het Duits door Ursula en een in het Engels door Pierre. Even later wonen we de eerste recapitulatie van de reis bij, waar Jan ons informatie geeft over de activiteiten voor de volgende dag en over hoe de kajakoperaties zullen verlopen.

Voor het diner worden we uitgenodigd om naar het buitendek te gaan omdat we onze eerste grote ijsberg naderen, en als we die passeren begint hij behoorlijk indrukwekkend te rollen. Na het diner zijn we weer getuige van een prachtige maansopkomst, het is nog volle maan en de maan heeft een sterk oranje kleur. En net voordat we naar bed gaan kondigt Jan aan dat we weer noorderlicht hebben, dus we gaan allemaal naar de buitendekken waar we in het donker getuige zijn van verbazingwekkende kleuren en vormen.

En het afvinken van ons verlanglijstje gaat door. Maar niet zoals we hadden verwacht, we werden niet midden in de nacht gewekt voor het noorderlicht. In plaats daarvan wekt Jan ons 15 minuten eerder dan gepland en de reden is goed. Een ijsbeer wordt gezien op een berghelling bij de ingang van Vikingebugt. Iedereen haast zich naar het dek, want je weet nooit hoe lang een dier in zicht blijft. Maar de beer, die goed doorvoed lijkt te zijn, loopt rustig over een vlak stuk en gaat een paar keer zelfs liggen. Dan, en tot onze grote verbazing, loopt hij de steile rotsachtige helling af. Dat is op zich al indrukwekkend. Dat is op zich al indrukwekkend. Bij het strand aangekomen gaat de schoonheid van de Noordpool het water in en zwemt weg.

Voor degenen die op de uitkijk blijven staan, blijkt het een hele uitdaging om het pad van de beer te volgen, omdat slechts een klein deel van zijn kop zichtbaar blijft. Uiteindelijk verliezen we hem uit het oog en vragen we ons af of het dezelfde beer is die we tijdens de vorige cruise hebben gezien? Ging hij het water in om af te koelen, om van plaats te veranderen of omdat hij ergens een zeehond heeft geroken? Of is hij vertrokken toen wij binnenkwamen? We zullen het nooit weten, want tijdens onze reizen kunnen we altijd maar een heel klein kijkje nemen in het leven van de dieren en het Noordpoolgebied. Sommigen van ons denken misschien hoe geweldig het zou zijn om meer tijd door te brengen op plaatsen om te zien hoe deze dieren leven en zich gedragen in de loop der tijd. De meesten zijn echter blij om de reis later op de dag voort te zetten.

Na het ontbijt beginnen we onze zodiac cruise bij de steile helling aan de westkant van de baai. Wat op het eerste gezicht kaal en saai lijkt, blijkt een fascinerende reis naar het geologische verleden van Groenland te zijn. Prachtige basaltzuilen worden in alle richtingen blootgelegd en aan de oppervlakte tonen ze zelfs hun perfecte zeshoekige vorm. We rijden langzaam door stukken zee-ijs die zich in de kou vormen en hun typische pannenkoekvorm blootleggen. Last but not least omcirkelen we ijsbergen in verschillende vormen en maten, wat de tocht tot een betoverende en zeer diverse ervaring maakt.

Zodra iedereen weer aan boord is, lichten we het anker en verlaten we deze prachtige plek van geologie en gletsjerkunde. Vanuit de verte zagen we al snel een dichte mistbank langs de kust waar we naartoe gingen. Plan A was om aan land te gaan op het eiland Denemarken Ø om de overblijfselen van de winterhuizen van het Thule volk te bezoeken. Maar de mist is te dicht om aan land te gaan. Als we westwaarts de Gåsefjord in varen, trekt de mist op en zien we een mogelijke plek om aan land te gaan. Onmiddellijk worden de zodiacs neergelaten, landt het expeditieteam op het strand en springen onze gasten weer in hun outdoorkleding. Om enige tijd later te horen dat plan B ook niet werkt omdat de mist weer is opgetrokken.

Aangezien alle alternatieve landingsplaatsen in de omgeving ook in de mist zitten, is een plan C nodig. Kort na de middagsnoepjes geeft Jan een uitgebreide historische en moderne uitleg over waarom en waar het noorderlicht ontstaat. Terwijl de mensen in Groenland geloofden dat het werd veroorzaakt door overleden Inuit of ongeboren kinderen die met een walrusschedel speelden, dachten anderen dat het tekenen waren dat er iets ergs stond te gebeuren. Tegenwoordig weten we dat poollicht wordt veroorzaakt door zonnevlekken op de zon die elektrische deeltjes in de ruimte verspreiden. Wanneer deze in aanraking komen met het magnetische veld van onze planeet, worden ze omgeleid naar de noordelijke en zuidelijke pool en zo ontstaan de unieke en lang niet verklaarbare verschijnselen. Ondertussen vaart de Ortelius langs Denemarken Ø de Fønfjord in, omringd door hoge en ruige bergen.

We brachten de nacht door voor anker bij Røde Ø, het rode eiland. Het dankt zijn naam aan het rode zandsteen waaruit het eiland bestaat. Dit sedimentaire gesteente werd ongeveer 360 tot 300 miljoen jaar geleden afgezet toen het klimaat in Groenland warm en droog was. Vanochtend was er echter niets warm of droog. Het miezerde daarentegen toen we aan boord gingen van de Zodiacs voor een Zodiac-cruise bij Røde Ø en de ijsbergallee. Niet ver van het schip werden we begroet door de eerste witblauwe reuzen. Steeds verder baanden we ons een weg door het labyrint en de vormen van de ijsbergen werden met de minuut fantastischer. We zagen een reusachtige grot, diepblauwe strepen, rimpelsporen en soms volledig gladde stukken ijs naast scherpe verse breuken. Af en toe hoorden we een diep gerommel, wat ons vertelde over een ander stuk ijs dat van een berg was afgebroken.

Uiteindelijk bereikten we Røde Ø waar we in een kleine baai landden. Een korte klim naar de bergrug leidde naar een spectaculair uitzichtpunt over de begraafplaats van de ijsberg. De smalle kloof tussen het eiland en de kust fungeert als een barrière en vangt alle ijsbergen op die door de Vestfjordgletsjer zijn afgevoerd. Het wit en turquoise van de ijsbergen contrasteerde mooi met het oranje van de poolberk en het geel van de poolwilgen. Het was moeilijk om deze bijzondere plek te verlaten, maar na de landing voeren we door de ijsbergstraat terug naar het schip. Een heldere en diepblauwe ijsberg vlak bij het schip maakte nog een stop noodzakelijk. Het gebrek aan bellen en het hoge sedimentgehalte suggereerden dat dit ijs afkomstig was uit het diepste deel van de gletsjer, waar de hoge druk de gasbellen doet verdwijnen.

Na de lunch gingen we aan wal voor een wandeling in de toendra. De lange wandelaars maakten een erg lange wandeling en werden beloond met het zien van verschillende muskusossen. Alle andere groepen moesten genoegen nemen met muskusossenwol en hun uitwerpselen. Maar het uitzicht over de met ijsbergen gevulde baai met een miniatuur Ortelius maakte veel goed. In de toendra waren gele, oranje en bruine kleuren overheersend, die ons vertelden over de herfst en de naderende winter. Het miezerde een beetje, maar dat weerhield niemand ervan om van hun wandelingen te genieten.

Een korte Zodiac rit bracht ons terug naar het schip. Net op tijd voor de recapitulatie waar Katja vertelde over ijsbergen en Charlotte dieper inging op de uitwerpselen van de Noordpool. Ondertussen passeerden we nog meer prachtige ijsbergen terwijl de Ortelius steeds dieper het Rødefjord in voer waar we zouden overnachten.

We werden wakker met het mooiste uitzicht terwijl we de fjord afvoeren naar onze landingsplaats; Jytte Havn. De bergen waren bedekt met een laagje sneeuw en een paar enorme ijsbergen domineerden de grote opening van de fjord. Iedereen stond op het dek met camera's in de aanslag om het spectaculaire landschap vast te leggen.

Zodra het Expeditieteam het gebied veilig had verkend, kwamen de lange wandelaars, gevolgd door de middellange en de rustige, allemaal aan wal om aan hun wandelingen te beginnen. De kleine meertjes en poelen zorgden voor prachtige foto's met reflecties van de bergen die ons vereerden met hun aanwezigheid. Een paar enthousiaste bevers besloten de Polar Plunge te doen, een ervaring om niet snel te vergeten toen we in het ijskoude water doken!

Na een heerlijke lunch voer het schip langs nog meer enorme ijsbergen, een van 900 meter lang! We landden allemaal op Rune-eiland (Ingmikertikajik) en we waren aangenaam verrast toen we werden begroet door een aantal Poolhaasjes die zich voedden met paarse saksifrage. Onze wandeling voerde ons langs 300 jaar oude winterhuizen van het Thule volk, waar ze honderden jaren in de winter hebben gewoond. Het eiland was absoluut prachtig en het avondlicht gaf het een warme, roodachtige kleur.

Eenmaal terug aan boord werden we door Jan geïnformeerd over de dagelijkse plannen voor morgen, gevolgd door een aankondiging van een Arctisch diner; een bbq! Het was buiten op het helidek, de deuntjes pompten, de worstjes knapperden en de wijn vloeide! We deden ons tegoed aan het smakelijke buffet en konden niet anders dan onze voeten bewegen op de dansvloer. Wauw, wat een dag. Als kers op de taart maakte Jan ons om middernacht wakker om ons te informeren over het noorderlicht, Aurora Borealis!!! En ze waren de mooiste die we de hele week hadden gezien met ijsbergen op de voorgrond.

Het was een van die rustige en kalme herfstdagen waarop de zon nog steeds warmte geeft, maar het tegelijkertijd duidelijk is dat dit bijna het einde is. De ochtend begon voor ons om 7:15 toen Jan, de Expeditieleider, ons wekte met zijn wake up call over het PA-systeem. Ortelius stond op het punt om het anker uit te gooien voor Ittoqqortoormit, een van de meest verlaten nederzettingen op aarde en het enige nog levende dorp in Oost-Groenland.

De roestige oude en luie zon hing laag boven de horizon en doemde op boven de nederzetting. Hij zag er moe uit en probeerde ons als het ware te zeggen: "Alsjeblieft, laat me gaan slapen!" Binnenkort, lieve zon, zul je heel binnenkort enkele maanden van rust en slaap onder de horizon hebben. Het Noorderlicht zal jouw dienst overnemen tijdens de Poolnacht. Wacht nog even en geef ons wat meer van jouw licht. Geen zuchtje wind verstoorde het zeeoppervlak. Niets kon de problemen voorspellen. (Het Expeditieteam had verschillende "Zodiacs" op het water gezet en toen we klaar waren om te vertrekken, begonnen ze ons naar de kust te brengen.

Ittoqqortoormiit bleek een heel klein dorp te zijn met iets meer dan 300 inwoners. De meesten van hen waren inheems, maar er woonden ook een paar Denen. De lokale bevolking was niet zo spraakzaam, we zagen ze alleen snel heen en weer rijden op hun FWD voertuigen. We kregen de kans om het museum te bezoeken dat in een klein gebouw niet ver van de landingsplaats was gevestigd. Binnen waren er verschillende voorwerpen en elementen van Inuit kleding en veel foto's van Inuits, hun leven en hun activiteiten.

Er was ook een kerk. Een heel klein en heel schoon en gezellig gebouw. Binnen was een vrouw die Muskusos wol sponste en wanten en mutsen verkocht die ze voor onze aankomst had gebreid. We genoten van de zonnige dag en liepen op en neer door de straten van de nederzetting en grote zwarte raven hielden ons in de gaten, zittend op elke straatlantaarn. De Ortelius lag een paar kabels uit de kust voor anker, dus we konden het geluid van zijn motor horen tussen de geluiden van het dorp. En op de achtergrond zagen we grote ijsbergen wegdrijven uit Scoresbysund.

Heel dicht bij de landingsplaats bij de rivier lag een roedel Husky honden vastgebonden. Dit waren de werkhonden, dus we hadden instructies gekregen om ze niet te voeren en niet te aaien. Dat zou in ieder geval een uitdaging zijn geweest, want de honden stonken en waren agressief, dus niemand van ons durfde ze te benaderen. Toch was het om 11:30 voedertijd, dus een van de lokale bewoners kwam met hondenvoer en gaf het aan de Husky's. Tegelijkertijd was het bijna een uur later. Tegelijkertijd was het voor ons bijna tijd om te lunchen, dus tegen de middag verlieten we Ittoqqortoormiit en werden we weer aan boord van de Ortelius gebracht.

Na een paar uur navigeren liet de Ortelius 's middags het anker vallen bij Kap Steward. Dat was het gebied van onze middagactiviteit. We werden naar de kust gebracht waar we in verschillende groepen werden verdeeld. Het idee was om landinwaarts de toendra in te lopen om van de natuur te genieten en ook om te proberen wat wilde dieren te spotten, zoals Muskoxen. De lange wandelaars waren de eersten die deze enorme dieren hadden gespot. De andere wandelaars werden via de radio op de hoogte gebracht en sloten zich na een half uur wandelen door de zachte toendra aan bij de observatie. De muskoxen waren behoorlijk ver weg, maar we konden niet dichterbij komen, omdat deze dieren in deze tijd van het jaar erg nerveus zijn en agressief en gevaarlijk kunnen zijn. Toch was het mogelijk om ze in detail te zien met een verrekijker. Enige tijd later moesten we ons een weg banen naar de landingskant. Dat was eerlijk gezegd een beetje vermoeiend, want lopen over een zacht tapijt van toendra kost veel energie, maar het was het helemaal waard!

Terug aan boord hadden we een dagelijkse recap in de bar gevolgd door een diner, maar dat was niet het einde van de dag, want toen het donker werd kregen we nog een kans om het Noorderlicht te zien. Prachtige dag!

Vanochtend maakte Jan, onze fantastische Expeditieleider, ons vroeger wakker dan normaal omdat zijn Arendsogen een Ijsbeer hadden gezien! Om 07.15 uur klauterden we slaperig naar het dek om niet één, maar twee beren aan land te zien! Het landschap was spectaculair met de rode 1000 meter hoge bergen die prachtig reflecteerden op de glasheldere oceaan. We hadden er allemaal erg veel zin in, dus we schoven een ontbijtje naar binnen en maakten ons klaar om dit onontdekte fjord te gaan bekijken! De eerste beer verraste ons met zijn aanwezigheid toen hij naar ons zat te kijken in het stralende zonlicht. Het nieuw gevormde zee-ijs glinsterde in het zonlicht, op hetzelfde moment zagen we de tweede Ijsbeer slapen op een schiereiland. Vanuit de zodiacs keken we toe hoe de beer af en toe naar ons opkeek. We brachten de rest van de ochtend door met kijken naar groepen Zadelrobben die aan het spioneren waren, thermale bronnen die uit de grond opborrelden en skeletten van Bigua-aalscholveren die op de kust verspreid lagen; het bewijs dat de Inuit hier lang geleden hebben gejaagd.

Na een heerlijke lunch voer het schip naar Kangertiva Fjord om de gletsjer te bezoeken. Gigantische ijsbergen omringden ons, onze gids reed ons er voorzichtig omheen en op een afstandje zagen we de mooiste kunstwerken van de natuur uit het water omhoog storten. Terwijl we de fjord inreden, zagen we op 50 meter van het schip een andere Ijsbeer in het water zwemmen. We voeren naar de plek waar de beer landde en keken vol verbazing toe hoe de beer de steile berg beklom naar het plateau. De middag voelde fris aan, maar er was een prachtig gevoel van pure tevredenheid over de week die we net achter de rug hadden. Deze plek voelt zo kwetsbaar en gaf ons een gevoel van kwetsbaarheid, iets om niet te vergeten!

Tegen 1800 was het tijd om terug te gaan naar het schip, we namen onze laatste foto's van de 500e ijsberg die we hadden gezien en klauterden aan boord voor een broodnodige warme kop thee. Kort daarna volgde een recapitulatie met Jan's dagelijkse plannen, Annina's interessante lezing over korstmossen en natuurlijk weer een smakelijk diner van Heinz' team!

Jan maakt ons vandaag een half uur later wakker omdat we de Straat van Denemarken oversteken op weg van Groenland naar IJsland, terug naar waar het allemaal begon. We ontbijten gezellig en daarna brengen we onze trouwe kauwgomlaarzen terug naar de collegezaal.

Dan is het tijd om een reeks lezingen bij te wonen. De eerste wordt gepresenteerd door onze expeditieleider Jan en is getiteld De menselijke geschiedenis van Groenland. Katja doet de simultaanvertaling van het Engels naar het Duits. Om 11 uur geeft Annina een lezing in het Engels over Life at the Ice Edge - Sea Ice Ecology. Tegelijkertijd geeft Ursula een lezing over Ijsbeeren in het Duits. De lezingen worden plotseling onderbroken door een aankondiging van Katja dat we een Dwergvinvis hebben gezien, een grote groep Witsnuitdolfijnen en uiteindelijk verschillende groepen grienden die Ortelius een hele tijd begeleiden, waardoor het einde van de lezingen wordt uitgesteld.

Na de lunch komen we vlak langs de noordelijkste rots van IJsland, Kolbeinsey genaamd. Dit stuk rots geeft IJsland het recht om grote territoriale wateren op te eisen.

Daarna volgen we dezelfde serie lezingen van Ursula en Annina, maar dan in andere talen. De meeste passagiers besluiten om de tijd na de lezingen te besteden aan het bekijken van de IJslandse kustlijn die zich voor onze ogen aftekent en wat te drinken aan de bar.

Om 18.15 uur verzamelen we ons aan de bar voor de afscheidscocktail van de kapitein, waar we een succesvolle expeditie vieren. Werner laat ons dan de diavoorstelling zien die hij heeft voorbereid en we zijn allemaal erg emotioneel bij het zien van de prachtige foto's en herinneringen die we tijdens deze onvergetelijke reis hebben verzameld.

Helaas komt aan elke reis een einde en komen we in de vroege ochtenduren aan in Akureyri. Tijdens ons laatste ontbijt zorgen de bemanning en expeditiemedewerkers voor onze bagage. We gaan van boord en er rest ons niets anders dan afscheid te nemen van onze nieuwe vrienden, medereizigers en alle gastvrije gezichten van de Ortelius die we zo goed hebben leren kennen. De Ortelius ligt aan de steiger, dus we nemen nog wat laatste foto's voordat we afscheid nemen van de expeditiestaf. Sommigen van ons hebben nog een paar dagen IJsland voor de boeg, anderen moeten weer aan het werk als ze thuiskomen. Hoe dan ook, we nemen allemaal veel mooie herinneringen, duizenden foto's en nieuwe vrienden mee naar huis. De Noordpool is een ongelooflijk en uniek deel van onze planeet en we zijn dankbaar dat we de kans hebben gekregen om deze ongerepte en kwetsbare omgeving te observeren en in ons op te nemen!